Ukraina bilen Russiýanyň arasyndaky dartgynlyk dowam edýärkä, seýrek toprak metallarynyň bahasy ýokarlanar.

Iňlis: Abizer Şeýhmahmud, Geljekki bazar düşünjeleri

COVID-19 epidemiýasy sebäpli ýüze çykan üpjünçilik zynjyrynyň krizisi dikeldilmese-de, halkara jemgyýetçiligi Russiýa-Ukraina söweşine başlady. Esasy alada hökmünde bahalaryň ýokarlanmagy nukdaýnazaryndan bu kynçylyk, dökün, azyk we gymmat bahaly metallar ýaly senagat ýataklaryny goşmak bilen benziniň bahasyndan has ýokary bolup biler.

Altyndan palladime çenli, iki ýurtda we hatda dünýäde seýrek duş gelýän metal senagaty erbet howa bilen ýüzbe-ýüz bolup biler. Global palladiniň üpjünçiliginiň 45% -ini kanagatlandyrmak üçin Russiýa uly basyş bilen ýüzbe-ýüz bolup biler, sebäbi bu pudak eýýäm kynçylyk çekýär we isleg üpjünçilikden ýokary. Mundan başga-da, konfliktden bäri howa gatnawyna girizilen çäklendirmeler palladiniň öndürijileriniň kynçylyklaryny hasam agyrlaşdyrdy. Palladim dünýäde nebitden ýa-da dizel dwigatellerinden zyýanly zyňyndylary azaltmak üçin awtoulag katalitik öwrüjilerini öndürmek üçin has köp ulanylýar.

Russiýa bilen Ukraina, dünýä bazarynda ep-esli paýy eýeleýän möhüm seýrek ýurtlar. Esomar tarapyndan tassyklanan “Geljekki bazar düşünjelerine” görä, 2031-nji ýyla çenli dünýäde seýrek toprak metal bazarynyň ýyllyk ösüş depgini 6% bolar we iki ýurt hem möhüm orny eýeläp biler. Şeýle-de bolsa, häzirki ýagdaýy göz öňünde tutup, ýokardaky çaklama ep-esli üýtgäp biler. Bu makalada, bu petikiň seýrek toprak metallarynyň ýerleşdirilen esasy terminal pudaklaryna garaşylýan täsirini, şeýle hem esasy taslamalara we bahalaryň üýtgemegine garaşylýan täsiri barada giňişleýin ara alyp maslahatlaşarys.

In engineeringenerçilik / maglumat tehnologiýasy pudagyndaky meseleler ABŞ we Europeewropanyň bähbitlerine zyýan ýetirip biler.

In engineeringenerçilik we IT tehnologiýasynyň esasy merkezi bolan Ukraina, deňizde we deňizde üçünji tarap hyzmatlary bilen girdejili sebit hasaplanýar. Şonuň üçin Russiýanyň öňki Sowet Soýuzynyň hyzmatdaşlaryna çozmagy hökmany suratda köp partiýanyň, esasanam ABŞ we Europeewropanyň bähbitlerine täsir eder.

Global hyzmatlaryň bu kesilmegi üç esasy ssenariýa täsir edip biler: kärhanalar tutuş Ukrainadaky hyzmatlary üpjün edijilere iş proseslerini gönüden-göni autsorsing edýärler; Ukraina çeşmelerini ýerleşdirmek arkaly mümkinçiliklerini artdyrýan Hindistan ýaly ýurtlardaky kompaniýalara we uruş zolagynyň işgärlerinden ybarat global işewürlik merkezleri bolan kärhanalara autsorsing işi.

Seýrek ýer elementleri akylly telefonlar, sanly kameralar, kompýuter gaty diskleri, floresan lampalar we LED lampalar, kompýuter monitorlary, tekiz panelli telewizorlar we elektron displeýler ýaly esasy elektron böleklerinde giňden ulanylýar, bu seýrek ýer elementleriniň ähmiýetini hasam nygtaýar.

Bu söweş diňe bir zehinleri üpjün etmek bilen çäklenmän, maglumat tehnologiýasy (IT) we aragatnaşyk infrastrukturasy üçin çig mal öndürmekde-de giň näbellilige we çynlakaý aladalara sebäp boldy. Mysal üçin, Donbasda Ukrainanyň bölünen territoriýasy tebigy baýlyklara baý, olaryň iň möhümi litiý. Liti känleri esasan Zaporijhia ştatynyň Kruta Balkasynda, Donteskiň Şewçenkiwse dag meýdançasynda we Kirowohradyň Dobra sebitiniň polohivsk dag meýdançasynda paýlanýar. Häzirki wagtda bu sebitlerde dag-magdan işleri togtadyldy, bu bolsa bu ýerdäki seýrek metal bahalarynyň uly üýtgemegine sebäp bolup biler.

Global goranyş çykdajylarynyň ýokarlanmagy, seýrek metallaryň bahasynyň ýokarlanmagyna sebäp boldy.

Uruş sebäpli ýüze çykan näbelliligiň ýokary derejesini göz öňünde tutup, dünýäniň ähli ýurtlary milli goranyş we harby mümkinçiliklerini güýçlendirmek üçin tagalla edýärler, esasanam Russiýanyň täsir edýän sebitlerinde. Mysal üçin, 2022-nji ýylyň fewral aýynda Germaniýa goranyş çykdajylaryny jemi içerki önümiň 2 göteriminden ýokary saklamak üçin ýörite ýaragly güýçler gaznasyny döretmek üçin 100 milliard ýewro (113 milliard dollar) bölüp berjekdigini habar berdi.

Bu ösüşler seýrek toprak önümçiligine we nyrh geljegine ep-esli täsir eder. Aboveokardaky çäreler, ýurduň güýçli milli goranyş güýjüni saklamak borjuny has-da güýçlendirýär we geçmişdäki birnäçe möhüm wakany, şol sanda Awstraliýanyň ýokary tehnologiýaly metal öndürijisi bolan Demirgazyk minerallar bilen 2019-njy ýylda seýrek toprak metallaryny ulanmak baradaky ylalaşygy goşmak bilen birnäçe möhüm wakany doldurýar. neodim we praseodymium.

Bu aralykda, ABŞ NATO-nyň çägini Russiýanyň açyk agressiýasyndan goramaga taýyn. Russiýanyň çäginde goşun ýerleşdirmejekdigine garamazdan, hökümet goranmak güýçleriniň ýerleşdirilmeli ýerleriniň her dýuýmyny goramak kararyna gelendigini mälim etdi. Şonuň üçin goranyş býudjetiniň bölünip berilmegi artyp biler, bu seýrek toprak materiallarynyň bahasyny ep-esli ýokarlandyrar. Sonar, gijeki görüş äýnegi, lazer aralygy, aragatnaşyk we ýolbelet ulgamy we beýleki ulgamlarda ulanylýar.

Global ýarymgeçiriji pudagyna edýän täsiri hasam erbet bolup biler?

2022-nji ýylyň ortalaryna öwrülmegine garaşylýan global ýarymgeçiriji senagaty Russiýa bilen Ukrainanyň arasyndaky gapma-garşylyk sebäpli uly kynçylyklar bilen ýüzbe-ýüz bolar. Ondarymgeçiriji öndürmek üçin zerur komponentleri esasy üpjün ediji hökmünde bu aç-açan bäsdeşlik önümçilik çäklendirmelerine we üpjünçilik ýetmezçiligine, şeýle hem bahalaryň ep-esli ýokarlanmagyna sebäp bolup biler.

Icarymgeçiriji çipler dürli sarp ediji elektron önümlerinde giňden ulanylýandygy sebäpli, gapma-garşylyklaryň azajyk ýokarlanmagy hem üpjünçilik zynjyryny bulam-bujarlyga getirer. Geljekki bazar gözegçilik hasabatyna görä, 2030-njy ýyla çenli dünýädäki ýarymgeçiriji çip senagaty ýyllyk 5,6% ösüş depginini görkezer. Ondarymgeçirijiniň tutuş zynjyry çylşyrymly ekosistemadan ybarat, dürli çig mal, enjam, önümçilik tehnologiýasy we gaplama çözgütleri bilen üpjün edýän dürli sebitlerden öndürijileri goşuň. Mundan başga-da, paýlaýjylar we sarp ediji elektronika öndürijileri hem bar. Hatda tutuş zynjyrdaky kiçijik diş köpük döreder, bu her bir gyzyklanýan tarapa täsir eder.

Uruş ýaramazlaşsa, global ýarymgeçiriji pudagynda çynlakaý inflýasiýa bolup biler. Kärhanalar öz bähbitlerini goramaga we köp sanly ýarymgeçiriji çipleri saklamaga başlarlar. Netijede, bu sanaw sanawynyň umumy ýetmezçiligine getirer. Emma tassyklamaly bir zat, krizisiň ahyrynda ýeňilleşdirilmegi bolup biler. Icarymgeçiriji pudagynyň umumy bazary ösüşi we bahalaryň durnuklylygy üçin bu gowy habar.

Global elektrik ulaglary pudagy ep-esli garşylyk bilen ýüzbe-ýüz bolup biler.

Global awtoulag senagaty bu konfliktiň, esasanam Europeewropada iň möhüm täsirini duýup biler. Bütin dünýäde öndürijiler bu global üpjünçilik zynjyry söweşiniň gerimini kesgitlemäge ünsi jemleýärler. Neodim, praseodiý we disprosium ýaly seýrek ýer metallary, adatça üpjünçiligiň ýeterlik bolmazlygyna sebäp bolup bilýän ýeňil, ykjam we täsirli çekiş hereketlendirijileri öndürmek üçin hemişelik magnit hökmünde ulanylýar.

Derňewlere görä, Ukrainada we Russiýada awtoulag üpjünçiliginiň kesilmegi sebäpli Europeanewropanyň awtoulag senagaty iň uly täsire sezewar bolar. 2022-nji ýylyň fewral aýynyň ahyryndan bäri birnäçe dünýä awtoulag kompaniýalary ýerli dilerlerden rus hyzmatdaşlaryna sargyt ibermegi bes etdiler. Mundan başga-da, käbir awtoulag öndürijileri bu berkitmäniň öwezini dolmak üçin önümçilik işlerini basyp ýatyrýarlar.

2022-nji ýylyň 28-nji fewralynda Germaniýanyň awtoulag öndürijisi “Volkswagen” iki sany elektrik ulagy zawodynda önümçiligi bir hepdäniň dowamynda togtatmak kararyna gelendigini habar berdi, sebäbi çozuş ätiýaçlyk şaýlarynyň iberilmegini bozdy. Awtoulag öndürijisi Zvico zawodynda we Drezden zawodynda önümçiligi togtatmak kararyna geldi. Beýleki komponentleriň arasynda kabelleriň iberilmegi düýpli kesildi. Mundan başga-da, neodiý we disprozium ýaly seýrek ýer topraklarynyň üpjünçiligine täsir edip biler. Elektrik ulaglarynyň 80% -i hemişelik magnit hereketlendirijileri öndürmek üçin bu iki metaldan peýdalanýar.

Ukrainadaky söweş elektrik ulagy batareýalarynyň dünýädäki önümçiligine-de çynlakaý täsir edip biler, sebäbi Ukraina dünýäde nikel we alýumin öndürýän üçünji ýerde durýar we bu iki gymmatly çeşme batareýalary we elektrik ulagynyň böleklerini öndürmek üçin zerurdyr. Mundan başga-da, Ukrainada öndürilen neon, global çipler we beýleki bölekler üçin zerur bolan neonyň takmynan 70% -ini emele getirýär, netijede ABŞ-da täze awtoulaglaryň ortaça söwda nyrhy ýokarlandy ajaýyp täze beýiklik. Bu san diňe şu ýyl has köp bolup biler.

Krizis altynyň täjirçilik maýa goýumlaryna täsir edermi?

Ukraina bilen Russiýanyň arasyndaky syýasy kynçylyk esasy terminal pudaklarynda çynlakaý aladalary we aladalary döretdi. Şeýle-de bolsa, altynyň bahasyna edýän täsiri barada aýdylanda, ýagdaý başgaça. Russiýa, ýylda 330 tonnadan gowrak altyn öndürýän dünýäde üçünji ýerde durýar.

Hasabat 2022-nji ýylyň fewral aýynyň soňky hepdesinde maýa goýujylaryň ygtybarly emläklere maýa goýumlaryny diwersifikasiýa etmekçi bolanda, altynyň bahasynyň birden ýokarlandygyny görkezýär. Altyn nyrhynyň her unsiýa üçin 0,3% ýokarlanyp, 1912,40 ABŞ dollaryna, ABŞ-nyň altyn bahasynyň bolsa her unsiýa üçin 0,2% ýokarlanyp, 1913,20 ABŞ dollaryna çenli ýokarlanmagyna garaşylýar. Bu, maýa goýujylaryň krizis döwründe bu gymmat bahaly metalyň öndürijiligine gaty optimistikdigini görkezýär.

Altyndan iň möhüm ulanylyşyň elektroniki önüm öndürmekdigini aýdyp bolar. Bu birleşdirijilerde, relý kontaktlarynda, wyklýuçatellerde, kebşirleme, simleri birleşdirýän we zolaklary birleşdirýän täsirli geçiriji. Krizisiň hakyky täsiri barada aýdylanda bolsa, uzak möhletleýin täsiriň boljakdygy belli däl. Investorsöne maýa goýujylar maýa goýumlaryny has bitarap tarapa geçirmäge synanyşanlarynda, esasanam uruşýan taraplaryň arasynda gysga möhletli konfliktleriň bolmagyna garaşylýar.

Häzirki konfliktiň gaty durnuksyz tebigatyny göz öňünde tutup, seýrek toprak metal senagatynyň ösüş ugruny çaklamak kyn. Häzirki ösüş ýolundan çen tutsaň, dünýä bazar ykdysadyýetiniň gymmat bahaly metallary we seýrek toprak metallaryny öndürmekde uzak möhletleýin çökgünlige tarap barýandygy we esasy üpjünçilik zynjyrlary we dinamikasy gysga wagtyň içinde kesiler.

Dünýä möhüm pursata ýetdi. 2019-njy ýylda ýagdaý kadalaşyp başlan koronawirus (Covid-19) pandemiýasyndan soň, syýasy ýolbaşçylar pursatdan peýdalanyp, güýç syýasaty bilen baglanyşygy täzeden başladylar. Bu güýç oýunlaryndan goranmak üçin öndürijiler bar bolan üpjünçilik zynjyryny goramak we zerur bolan ýerlerde önümçiligi togtatmak üçin elinden gelenini edýärler. Ora-da uruşýan taraplar bilen paýlamak şertnamalaryny kesiň.

Şol bir wagtyň özünde, analitikler umyt açmagyna garaşýarlar. Russiýadan we Ukrainadan üpjünçilik çäklendirmeleri agdyklyk edip bilse-de, öndürijiler Hytaýda aýak basmak isleýän güýçli sebit bar. Gündogar Aziýanyň bu uly ýurdunda gymmat bahaly metallaryň we çig mallaryň giňden ulanylmagyny göz öňünde tutup, adamlaryň düşünýän çäklendirmeleri saklanyp bilner. Opeewropa öndürijileri önümçilik we paýlamak şertnamalaryna gaýtadan gol çekip bilerler. Hemme zat iki ýurduň ýolbaşçylarynyň bu konflikti nähili çözýändigine baglydyr.

Ab Şeýhmahmud, “Esomar” tarapyndan tassyklanan bazar gözleg we maslahat beriş bazary gözleg kompaniýasy bolan “Future Market Insights” -yň mazmuny awtory we redaktory.