Element 56: Barium

1 lement Elemental girişBarium,
Ba himiki nyşany bolan gidroksidi toprak metal elementi, döwürleýin tablisanyň altynjy döwrüniň IIA toparynda ýerleşýär. Aumşak, kümüş ak ýalpyldawuk aşgar toprak metal we aşgar toprak metallarynda iň işjeň element. Elementiň ady “agyr” manysyny berýän grek beta alfa ρύς (barys) sözünden gelýär.

2 a Gysgaça taryhy açmak
Alkogolly ýer metallarynyň sulfidleri fosforesensiýany görkezýär, ýagny ýagtylyga sezewar bolandan soň garaňkyda belli bir wagtlap ýagtylyk goýbermegini dowam etdirýär. Bariý birleşmeleri bu häsiýet sebäpli takyk adamlaryň ünsüni özüne çekip başlady. 1602-nji ýylda Italiýanyň Bolonýa şäherinde Kasio Lauro atly köwüş ýasaýjy, ýanýan maddalar bilen birlikde bariý sulfatyny öz içine alýan bariti gowurdy we şol döwürde alymlaryň gyzyklanmasyny döreden garaňkyda ýagtylyk çykaryp biljekdigini ýüze çykardy. Soň bolsa bu görnüşdäki daş polonit diýlip atlandyryldy we Europeanewropaly himikleriň analitiki gözleglere bolan gyzyklanmasyny döretdi. 1774-nji ýylda şwesiýaly himik CW Scheele bariý oksidiniň “Baryta” (agyr toprak) diýip atlandyrýan has agyr täze toprakdygyny ýüze çykardy. 1774-nji ýylda Şeler bu daşyň täze topragyň (oksid) we kükürt kislotasynyň birleşmesidigine ynanýardy. 1776-njy ýylda arassa toprak (oksid) almak üçin bu täze toprakdaky nitraty gyzdyrdy. 1808-nji ýylda Iňlis himigi H. Deýwi simapy katod, platini bolsa bariý amalgamyny öndürmek üçin barit (BaSO4) elektrolizlemek üçin anod hökmünde ulandy. Simapy aýyrmak üçin distillasiýadan soň pes arassa metal alyndy we grek sözüniň barys (agyr) ady bilen atlandyryldy. Elementiň nyşany Ba diýlip atlandyrylýarbariý.

3 ical Fiziki aýratynlyklar
Bariumereýän nokady 725 ° C, gaýnadýan nokady 1846 ° C, dykyzlygy 3,51g / sm3 we süýümli kümüş ak metal. Bariýiň esasy magdanlary barit we arsenopiritdir.

4 、Bariumhimiki aýratynlyklary bolan himiki elementdir.
56-njy atom belgili himiki nyşan, döwürleýin ulgam IIA toparyna degişlidir we gidroksidi toprak metallarynyň agzasydyr. Bariý himiki işjeňlige eýedir we aşgar toprak metallarynyň arasynda iň işjeňidir. Potensial we ionlaşdyrma energiýasyndan, bariniň güýçli peselişiniň bardygyny görmek bolýar. Aslynda, diňe ilkinji elektronyň ýitmegini göz öňünde tutsaň, bariý suwda iň güýçli peselişe eýe. Şeýle-de bolsa, bariniň ikinji elektronyny ýitirmegi has kyn. Şonuň üçin ähli faktorlary göz öňünde tutup, bariýyň peselmegi ep-esli azalar. Muňa garamazdan, kislotaly erginlerde iň reaktiw metallardan biri, litiý, seziý, rubidium we kaliýden soň ikinji ýerde durýar.

5. Esasy birleşmeler
1). Bariý oksidi howada ýuwaş-ýuwaşdan okislenýär we reňksiz kub kristal bolan bariý oksidi emele getirýär. Kislotada ereýär, asetonda we ammiak suwunda eremeýär. Zäherli barium gidroksidi emele getirmek üçin suw bilen täsir edýär. Burnedakylanda ýaşyl alaw çykarýar we bariý peroksid döredýär.
2). Bariý peroksid wodorod peroksid öndürmek üçin kükürt kislotasy bilen reaksiýa berýär. Bu reaksiýa laboratoriýada wodorod peroksid taýýarlamak ýörelgesine esaslanýar.
3). Bariý gidroksidi bariý gidroksidi we wodorod gazyny öndürmek üçin suw bilen reaksiýa berýär. Bariý gidroksidiniň ergininiň pesligi we ýokary sublimasiýa energiýasy sebäpli, reaksiýa aşgar metallaryňky ýaly güýçli däl we emele gelen bariý gidroksidi görnüşi gizlär. Bariý karbonat çökündisini emele getirmek üçin ergine az mukdarda kömürturşy gazy girizilýär we bariniň karbonat çökündilerini eritmek we ereýän barium bikarbonat öndürmek üçin artykmaç kömürturşy gazy girizilýär.
4). Amin bariý suwuk ammiakda eräp, ammiak elektronlaryny emele getirýän paramagnetizm we geçirijilik bilen gök ergin döredip biler. Uzak wagtlap saklanylandan soň ammiakdaky wodorod ammiak elektronlary bilen wodorod gazyna çenli azalýar we umumy reaksiýa aminiň bariý we wodorod gazyny öndürmek üçin suwuk ammiak bilen reaksiýa berýär.
5). Bariý sulfit ak kristal ýa-da poroşok, zäherli, suwda birneme eräp, howada ýerleşdirilende kem-kemden bariý sulfatyna okislenýär. Kükürt dioksid gazyny ysly ys bilen öndürmek üçin gidroklor kislotasy ýaly güýçli kislotalary eritiň. Suwuk azot kislotasy ýaly oksidleýji kislotalar bilen ýüzbe-ýüz bolanda, bariý sulfatyna öwrülip biler.
6). Bariý sulfat durnukly himiki häsiýetlere eýedir we bariý sulfatynyň suwda erän bölegi doly ionlaşdyrylýar we güýçli elektrolit bolýar. Bariý sulfat suwuk azot kislotasynda eräp bilmeýär. Esasan aşgazan-içege kontrast serişdesi hökmünde ulanylýar.
Bariý karbonat zäherlidir we sowuk suwda diýen ýaly eräp bilmeýär., Kömürturşy gazyny öz içine alýan suwda biraz ereýär we suwuk gidroklor turşusynda ereýär. Bariý sulfatynyň has eräp bilmeýän ak çökündisini öndürmek üçin natriý sulfat bilen reaksiýa berýär - suwly erginde çökündileriň öwrüliş tendensiýasy: has eräp bilmeýän ugra öwrülmegi aňsat.

6 、 Programma meýdanlary
1. Bariý duzlaryny, erginlerini, feýerwerkleri, ýadro reaktorlaryny we başgalary öndürmekde senagat maksatlary üçin ulanylýar. Şeýle hem mis arassalamak üçin ajaýyp deoksidizator. Gurşun, kalsiý, magniý, natriý, litiý, alýumin we nikel erginleri ýaly erginlerde giňden ulanylýar. Bariý metal wakuum turbalaryndan we katod şöhlelerinden yz gazlaryny aýyrmak üçin, şeýle hem metallary arassalamak üçin zyýan beriji serişde hökmünde ulanylyp bilner. Signal alawlaryny we feýerwerk öndürmek üçin kaliý hlorat, magniý tozy we rozin bilen garylan bariý nitraty ulanylyp bilner. Ereýän bariý birleşmeleri, dürli ösümlik zyýan berijilerine gözegçilik etmek üçin, bariý hlorid ýaly insektisidler hökmünde ulanylýar. Şeýle hem, elektrolitiki kaustiki soda öndürmek üçin şor we gazanyň suwuny arassalamak üçin ulanylyp bilner. Pigmentleri taýýarlamak üçin hem ulanylýar. Dokma we deri senagaty ony emeli ýüpek üçin mordant we birleşdiriji serişde hökmünde ulanýarlar.
2. Lukmançylyk taýdan ulanmak üçin bariý sulfaty rentgen barlagy üçin kömekçi derman. Yssyz we tagamsyz ak poroşok, rentgen barlagy wagtynda bedende oňyn kontrast berip bilýän madda. Lukmançylyk bariý sulfaty aşgazan-içege ulgamyna siňmeýär we allergiki täsirleri döretmeýär. Onda bariý hlorid, bariý sulfidi we bariý karbonat ýaly ereýän bariý birleşmeleri ýok. Esasan aşgazan-içege şekillendirişinde ulanylýar, käwagt beýleki barlag maksatlary üçin ulanylýar

7 、 Taýýarlyk usuly
Senagat önümçiligimetal bariumiki basgançaga bölünýär: bariý oksidiniň öndürilmegi we metal ýylylyk azalmagy (alýumin ýylylyk azalmagy). 1000-1200 At,metal bariumbariý oksidini metal alýuminiý bilen azaltmak we vakuum distillasiýasy bilen arassalamak arkaly alyp bolýar. Metal bariý öndürmek üçin alýuminiý ýylylygy azaltmak usuly: Dürli düzüm gatnaşygy sebäpli, bariý oksidiniň alýumininiň azalmagy üçin iki reaksiýa bolup biler. Reaksiýa deňlemesi: iki reaksiýa diňe 1000-1200 at-da az mukdarda bariý öndürip biler. Şonuň üçin reaksiýanyň sag tarapa gitmegini dowam etdirmek üçin wakuum nasosy reaksiýa zonasyndan sowuk kondensasiýa zonasyna yzygiderli geçirmek üçin ulanylmaly. Reaksiýadan soň galyndy zäherlidir we zyňylmazdan ozal bejermeli