Disprosium,nyşany Dy we atom belgisi 66. Bu aseýrek ýer elementimetal şöhle bilen. Disprosium, yttrium fosfat ýaly dürli minerallarda bar bolsa-da, tebigatda ýekeje madda hökmünde tapylmady.
Gabygyndaky disproziýanyň bollygy 6ppm, bu bolsa ondan pesdir
ýtriumagyr seýrek ýer elementlerinde. Birneme agyr hasaplanýar
seýrek toprak elementi we ulanylmagy üçin oňat çeşme binýadyny üpjün edýär.
Disprosium tebigy ýagdaýynda ýedi izotopdan durýar, iň köp mukdary 164 Dy.
Disprosium ilki Paul Achilleck de Bospoland tarapyndan 1886-njy ýylda tapyldy, ýöne 1950-nji ýyllarda ion alyş-çalyş tehnologiýasy ösýänçä, ol doly izolirlendi. Disprosiumyň amaly az, sebäbi ony beýleki himiki elementler bilen çalşyp bolmaýar.
Ereýän disprosium duzlary az zäherlidir, eremeýän duzlar zäherli däl hasaplanýar.
Taryhy öwrenmek
Açylan: L. Boisbaudran, Fransuz
1886-njy ýylda Fransiýada açyldy
Mossander aýrylandan soňerbiumýer weterbium1842-nji ýylda ýtrium ýerinden, köp himikler spektral derňewi ulanyp, himiki elementleri aýyrmagy dowam etdirmäge höweslendirýän elementiň arassa oksidi däldigini anyklamak we kesgitlemek üçin ulandylar. Holmium aýrylandan ýedi ýyl soň, 1886-njy ýylda Bouvabadrand ony iki bölege böldi we Dy elementar nyşany bolan disprozium atly holmi saklady. Bu söz grek sözi dysprositosdan gelip çykýar we 'almak kyn' manysyny berýär. Disproziumyň we beýleki seýrek toprak elementleriniň tapylmagy bilen, seýrek toprak elementini tapmagyň üçünji tapgyrynyň galan ýarysy tamamlandy.
Elektron konfigurasiýasy
Elektron tertibi:
1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s2 4d10 5p6 6s2 4f10
izotop
Disprosium tebigy ýagdaýynda ýedi izotopdan durýar: 156Dy, 158Dy, 160Dy, 161Dy, 162Dy, 163Dy we 164Dy. Bularyň hemmesi 1 * 1018 ýyldan gowrak ýarym ömri bolan 156Dy çüýremegine garamazdan durnukly hasaplanýar. Tebigatda ýüze çykýan izotoplaryň arasynda 164Dy 28% -de iň köp, 162Dy 26% -de. Iň az zat 156Dy, 0.06%. Atom massasy taýdan 138-den 173-e çenli 29 radioaktiw izotop hem sintez edildi. Iň durnuklysy, takmynan 3106 ýyl ýarym ömri bolan 154Dy, ondan soň 154Dy, ýarym ömri 144,4 gün. Iň durnuksyz, 200 millisekunt ýarym ömri bolan 138 Dy. 154Dy esasan alfa çüýremeginden, 152Dy we 159Dy çüýremegi esasan elektronyň tutulmagy sebäpli ýüze çykýar.
Metal
Disprosiumda metal ýalpyldawuk we açyk kümüş şöhle bar. Bu gaty ýumşak we aşa gyzmagyň öňüni alsa, uçgunsyz işlenip bilner. Disprosiumyň fiziki aýratynlyklary hatda az mukdarda hapalar bilen täsir edýär. Disprosium we holmium, esasanam pes temperaturalarda iň ýokary magnit güýjüne eýe. Simpleönekeý disprosium ferromagnit 85 K (-188.2 C) we 85 K (-188.2 C) -dan ýokary temperaturalarda dik antiferromagnit ýagdaýyna öwrülýär, bu ýerde ähli atomlar belli bir pursatda aşaky gatlaga paralel bolup, belli bir burçda ýanaşyk gatlaklara ýüz tutýarlar. . Bu adaty bolmadyk antiferromagnitizm 179 K (-94 C) derejesinde tertipsiz (paramagnetik) ýagdaýa öwrülýär.
Programma ：
. Geçmişde disroziuma bolan isleg ýokary däldi, ýöne neodim demir demir magnitlerine bolan islegiň artmagy bilen, 95-99,9% töweregi derejesi bolan zerur goşundy elementine öwrüldi we isleg hem çalt artýar.
. Esasan iki sany zyňyndy zolagyndan durýar, biri sary, beýlekisi gök zyňyndy. Disprosium doped lýumesent materiallary üç reňkli fosfor hökmünde ulanylyp bilner.
(3) Disprosium, takyk mehaniki hereketlere ýetip bilýän uly magnitostriktiw garyndy Terfenoly taýýarlamak üçin zerur metal çig maldyr.
(4)Disprosium metal ýokary ýazgy tizligi we okamak duýgurlygy bilen magneto-optiki saklaýyş materialy hökmünde ulanylyp bilner.
(5) Disprosium lampalary taýýarlamak üçin, disprosium lampalarda ulanylýan iş düzümi disprosium ýoddyr. Çyranyň bu görnüşi ýokary ýagtylyk, gowy reňk, ýokary reňk temperaturasy, kiçi göwrüm we durnukly ýaý ýaly artykmaçlyklara eýedir. Filmler, çap we beýleki yşyklandyryş programmalary üçin yşyklandyryş çeşmesi hökmünde ulanyldy.
(6) Disprosium elementiniň uly neýtron tutma meýdany sebäpli, atom energiýasy pudagynda neýtron spektrini ýa-da neýtron sorujy hökmünde ulanylýar.
(7) Dy3Al5O12 magnit sowadyjy üçin magnit işleýän madda hökmünde hem ulanylyp bilner. Ylmyň we tehnologiýanyň ösmegi bilen, disproziýanyň ulanylyş meýdanlary giňelmegini we giňelmegini dowam etdirer.
(8) Disprosium birleşýän nanofibrleriň ýokary güýji we ýerüsti meýdany bar, şonuň üçin beýleki materiallary güýçlendirmek ýa-da katalizator hökmünde ulanyp bolar. DyBr3 we NaF-iň suwly erginini 450 bar basyşda 17 sagatdan 450 ° C çenli gyzdyrmak, disprozium florid süýümlerini döredip biler. Bu material dürli suwly erginlerde 100 ° -dan gowrak wagtlap 400 ° C-den ýokary temperaturalarda eremezden ýa-da jemlenmän galyp biler.
.
(10) Disprosium kadmium oksid toparynyň element birleşmeleri himiki reaksiýalary öwrenmek üçin ulanylyp bilinýän infragyzyl şöhlelenme çeşmesidir. Disprosium we onuň birleşmeleri güýçli magnit häsiýetlerine eýe bolup, olary gaty diskler ýaly maglumat saklaýyş enjamlarynda peýdaly edýär.
. Elektrikli ulag hereketlendirijileri ýaly ýokary öndürijilik talaplary bolan programmalarda ulanylýar. Magnitiň bu görnüşini ulanýan awtoulaglarda her ulagda 100 grama çenli disprozium bolup biler. “Toyota” -nyň ýyllyk 2 million awtoulag satuwyna görä, ýakyn wagtda dünýädäki disproziý metal üpjünçiligini azaldar. Disprozium bilen çalşylýan magnitler hem ýokary poslama garşylygy bar.
(12) Disprosium birleşmeleri nebiti gaýtadan işleýän we himiýa pudaklarynda katalizator hökmünde ulanylyp bilner. Ferrioksid ammiak sintez katalizatoryna struktura beriji hökmünde disprozium goşulsa, katalizatoryň işjeňligi we ýylylyk garşylygy gowulaşyp biler. Disprosium oksidi, dielektrik rezonatorlar, dielektrik süzgüçler, dielektrik diplekserler we aragatnaşyk enjamlary üçin ulanylyp bilinýän Mg0-Ba0-Dy0n-Ti02 gurluşy bilen ýokary ýygylykly dielektrik keramiki komponent materialy hökmünde ulanylyp bilner.
Iş wagty: Awgust-23-2023