Seýrek topraklar oba hojalygynda, senagatda, harby we beýleki pudaklarda giňden ulanylýar, täze materiallaryň öndürilmegi üçin möhüm goldaw bolup durýar, şeýle hem “hemmeleriň ýurdy” diýlip atlandyrylýan esasy çeşmeleriň öňdebaryjy goranyş tehnologiýasyny ösdürmegiň arasyndaky baglanyşykdyr. Hytaý dünýäde seýrek toprak minerallaryny öndüriji, eksport edýän we sarp ediji bolup, seýrek topraklaryň milli ykdysadyýetde, howa giňişliginde we milli goranyş strategiýalarynda barha möhüm orny eýelemegi bilen seýrek toprak senagatynyň ýokary hili häzirki wagtda möhüm meselä öwrüldi.
oýlanyşykly ösüş, tertipli önümçilik, netijeli peýdalanmak, ylmy we tehnologiki täzelikler, seýrek toprak senagatynyň täze nusgasynyň bilelikdäki ösüşi geljekdäki ösüş ugrudyr. 2019-njy ýyldan başlap, seýrek toprak bazary gurluşygynyň standartlaşdyrylmagyny güýçlendirmek üçin Hytaýda seýrek topraklaryň ösüşi.
2019-njy ýylyň 4-nji ýanwarynda Senagat we maglumat tehnologiýasy ministrligi we beýleki 12 ministrlik seýrek Earther senagatynda tertibi yzygiderli güýçlendirmek barada habarnamany ýaýratdy, ilkinji gezek köp bölümli bilelikdäki gözleg mehanizmi döredildi we kanunlaryň we düzgünleriň bozulmagy üçin jogapkärçilige çekilmegi üçin ýylda bir gezek ýörite barlag geçirildi, bu seýrek topragy düzetmegiň resmi taýdan kadalaşandygyny aňladýar. Şol bir wagtyň özünde, seýrek toprak toparlarynyň we araçy guramalaryň talaplary, pudagyň ýokary hilli ösüşine we has aýdyň durmuşa geçirmegiň beýleki taraplaryna nädip ýol görkezmelidigi, seýrek toprak pudagynyň dowamly sagdyn ösüşi uly täsir eder.
2019-njy ýylyň 4-5-nji iýunynda Milli Ösüş we Özgertmeler Geňeşi seýrek toprak pudagy barada üç ýygnak geçirdi. Duşuşyga seýrek toprak daşky gurşawy goramak, seýrek toprak gara senagat zynjyry, seýrek toprak intensiw we ýokary derejeli ösüş ýaly esasy meseleler bilen baglanyşykly pudak hünärmenleri, seýrek toprak kärhanalary we başarnykly bölümler gatnaşdy. Duşuşyk üçin Milli Ösüş we Özgertme Komissiýasynyň metbugat sekretary Meng Wei, Milli Ösüş we Özgertme Geňeşiniň üç simpoziumda ýygnan pikirleri we teklipleri ýygnamak üçin degişli bölümler bilen işleşýändigini we çuňňur gözlegleriň we ylmy görkezişleriň esasynda boljakdygyny, degişli syýasat çärelerini gyssagly öwrenip we durmuşa geçirjekdigini, strategiki çeşmeler hökmünde seýrek ýerleriň aýratyn gymmatyna doly üns bermelidigini aýtdy.
Senagat işgärleri, seýrek toprak senagatynyň mundan beýläk syýasaty ösdürmäge, daşky gurşawy barlamaga, görkezijileri barlamaga we strategiki saklamaga eýe boljakdygyna we seýrek toprak senagat gurluşynyň ýerlikli, ösen ylmy we tehnologiki derejäniň durmuşa geçirilmegine, çeşmeleriň netijeli goralmagyna, pudagyň ösüş nusgasynyň tertipli öndürilmegine we işlemegine we seýrek topraklaryň aýratyn gymmatyny strategiki çeşmeler hökmünde oýnamaga itergi berjekdigine ynanýarlar.
2019-njy ýylyň 20-nji sentýabrynda Hytaýyň Ykdysady Maglumat Guramasy we Baotou Seýrek Earther Önümleri Bir Exchangeasy tarapyndan bilelikde taýýarlanan 2019-njy ýylda Hytaý Seýrek Industryer Senagatynyň Howanyň Indeks Hasabaty (“Hasabat”) resmi taýdan çap edildi. Hasabatda 2019-njy ýylyň ikinji ýarymynda Hytaýyň seýrek ýer senagaty biznes howasynyň görkezijisi “gülläp ösmek” aralygynda 123.55 bal boldy. Bu geçen ýylky 101.08 görkezijisinden 22,22 göterim ýokarlandy. Seýrek toprak senagaty ilkinji dört aýyň dowamynda pes işledi, bahalaryň görkezijisi 20.09 göterim ýokarlandan maý aýynyň ortalaryndan bäri ep-esli ýokarlandy. Hasabatda Hytaýyň seýrek toprak gazmagy we eremegi dünýäde agdyklyk edýär diýilýär. Geçen ýyl dünýä 170,000 tonna seýrek toprak minerallaryny, Hytaý bolsa 120,000 tonna ýa-da 71% öndürdi. Hytaýyň ereýän aýralyk tehnologiýasy dünýäde öňdebaryjy we arzan bahalydygy sebäpli, daşary ýurtlarda seýrek toprak baýlyklary bar bolsa-da, gazylyp alynýan seýrek toprak känini çuňňur gaýtadan işlemezden ozal Hytaýyň gaýtadan işlemeli.
Hytaý gümrükhanasynyň daşary söwda maglumatlaryna görä, 2019-njy ýylyň ilkinji 10 aýynda Hytaýyň seýrek toprak eksporty 2,6 milliard ýuana deň bolup, bir ýyl ozalky 2,79 milliard ýuandan 6,9 göterim azaldy. Iki maglumat toplumy, şu ýylyň ilkinji 10 aýynda Hytaýyň seýrek toprak eksporty 7,9 göterim, eksport 6,9 göterim pese gaçandygyny görkezýär, bu Hytaýyň seýrek toprak eksportynyň bahasynyň geçen ýyldakydan ýokarlanandygyny görkezýär.
Hytaýyň seýrek topraklaryň içerki eksporty azaldy, ýöne seýrek topraklara bolan islegiň artmagy bilen, Hytaýda her ýyl seýrek toprak gazyp almak boýunça görkeziji 132,000 tonna seýrek toprak gazyp almak boýunça alty sany esasy gözegçilige ýetdi. Üpjünçilik tarapy, bol üpjünçilik, käbir söwdagärler bahalary, islegi peseldýärler, sargytlar garaşylyşy ýaly gowy däl, şonuň üçin sargytlary satyn almak kän däl, islege görä az mukdarda doldurylýar, hakyky göwrümi az. Talap we isleg esaslary sebäpli gysga möhletli işiň gowşak we durnukly bolmagyna garaşylýar.
Daşky gurşawy goramak boýunça ähliumumy gözegçiler bilen baglanyşykly seýrek ýer bazaryndaky zarba, seýrek toprak önümçiliginiň aýratyn aýratynlyklary bar, esasanam käbir önümlerde radiasiýa howpy bar, daşky gurşawy goramak gözegçiligini güýçlendirýär. Metal kärhanalary we aşaky akymly magnit material kärhanalary gowşak satyn alýarlar, öňki döwür bilen deňeşdirilende seýrek ýer bahalary bilen birlikde garaşmak we görmek keýpi has güýçli, daşky gurşawy goramak astynda birnäçe seýrek ýer bölüniş kärhanalary ýapyldy, netijede seýrek toprak oksidemarketi, esasanam käbir seýrek ýer oksidleri, üpjünçilik adaty, seýrek ýer bazar bahasynyň peselmegi.
Orta seýrek ýer topraklary, Hytaý-Mýanma serhediniň açylmagy, bazar näbelliliginden soň içerki üpjünçilik ýokarlanýar, şonuň üçin ýokary derejeli täjirleriň mentaliteti durnuksyz, aşaky söwdagärler seresaplylyk bilen haryt satyn alýarlar, umumy geleşik peselýär. Esasy oksid önümleri esasan düşýär, aşaky isleg az, bahasyna goldaw döretmek kyn;
Rareňil seýrek toprak, radon oksidiniň bahasy ilki pes, soň bolsa durnukly, aşak akymda diňe käbir kärhanalara isleg satyn almalaryna görä, hakyky geleşik kän däl, geleşik bahasy peselmegini dowam etdirýär. Şeýle-de bolsa, Siçuan aýralyk kärhanalary önümçiligi, magnit material kärhanalaryny doldurmak we beýleki faktorlary togtatmak üçin, aşaky söwdagärler radonyň azalýan ýerini oksidlenenden soň bazaryň çäklidigini, inwentarlary dolduryp başlandygyny, bazaryň arzan bahasynyň azalmagy, geljekdäki geleşigi gowulandyrmagyna garaşylýar.
2019-njy ýylda içerki seýrek bazar bazaryndaky bahalaryň tendensiýasy, “seýrek toprak pudagyny” birleşdirmek bilen bir hatarda “polýarlaşmagy” görkezýär, senagat agyrlaşýar, ýöne seýrek toprak gazyp çykaryş mukdarynyň köpelmegi we täze energiýa ulaglarynyň ösmegi bilen 2020-nji ýylda seýrek toprak senagatynyň ösmegine garaşylýar, ýerli seýrek bazar bahalary dürli derejelerde täsir eder.
Iş wagty: Iýul-04-2022